Καραμανλής, Κωνσταντίνος

(Πρώτη Σερρών 1907 – Αθήνα 1998). Πολιτικός, πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας (1980-85, 1990-95) και πρωθυπουργός (1955-63, 1974-80). Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1932 άρχισε να ασκεί το δικηγορικό επάγγελμα στις Σέρρες. Σύντομα εκδήλωσε ενδιαφέρον για την πολιτική και εξελέγη βουλευτής του Λαϊκού κόμματος στις Σέρρες (1935). Με το ίδιο κόμμα επανεξελέγη σε δύο ακόμη εκλογικές αναμετρήσεις (1946 και 1950), ενώ το 1951 κατέλαβε βουλευτική έδρα ως υποψήφιος του Ελληνικού Συναγερμού. Διετέλεσε υπουργός Δημοσίων Έργων στην κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Τσαλδάρη (1946-47) και στην κυβέρνηση Μαξίμου (1947), ενώ διορίστηκε ακόμη υπουργός Μεταφορών (1948), Κοινωνικής Πρόνοιας (1948-50) και Εθνικής Άμυνας (1950). Στην κυβέρνηση Αλέξανδρου Παπάγου ανέλαβε το υπουργείο Δημοσίων Έργων και, αργότερα, εκείνο των Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων (1954-55). Μετά τον θάνατο του Παπάγου ανέλαβε πρωθυπουργός. Ο Κ. ίδρυσε το κόμμα Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση (EPE), το οποίο αναδείχθηκε πρώτο στις εκλογές των ετών 1956 και 1958 (στις εκλογές του 1958 η EPE συγκέντρωσε πλειοψηφία 172 εδρών και ο Κ. σχημάτισε την τρίτη κυβέρνησή του της περιόδου 1958-61). Κατά την περίοδο της πρωθυπουργίας του υπογράφηκε η συμφωνία του Λονδίνου (1959), με την οποία η Κύπρος ανακηρύχθηκε ανεξάρτητη δημοκρατία και το 1961, έπειτα από μακρόχρονες διαπραγματεύσεις, πέτυχε την εισδοχή της Ελλάδας, ως συνδεδεμένου μέλους, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ). Τον ίδιο χρόνο, έπειτα από νέα εκλογική αναμέτρηση, σχημάτισε και πάλι κυβέρνηση, παραμένοντας πρωθυπουργός έως το 1963. Εκείνη τη χρονιά διακόπηκε η κυβερνητική του θητεία, αφού μετά από την εκδήλωση διάστασης απόψεων με τον τότε βασιλιά Παύλο, παραιτήθηκε και απουσίασε στο εξωτερικό για τέσσερις μήνες. Στην εκλογική αναμέτρηση του Νοεμβρίου του 1963 δεν κατάφερε να συγκεντρώσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, οπότε αποφάσισε να αποχωρήσει οριστικά από την ενεργό πολιτική δράση και να ιδιωτεύσει στο Παρίσι. Στη διάρκεια της παραμονής του στο Παρίσι, μολονότι διατήρησε αμείωτο το ενδιαφέρον του για τα ελληνικά πράγματα, προσπάθησε παράλληλα να αποφύγει οποιαδήποτε ανάμειξή του στις τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις, οι οποίες, την περίοδο εκείνη, σηματοδοτούσαν την αναστολή των δημοκρατικών λειτουργιών. Δεν παρέλειπε, μάλιστα, να καταγγέλλει το αυταρχικό καθεστώς της 21ης Απριλίου και να επιχειρεί την ενημέρωση σημαντικών προσωπικοτήτων της διεθνούς κοινότητας για την κατάσταση που επικρατούσε στην Ελλάδα. Τον Ιούλιο του 1974, στην πρώτη κυβέρνηση της μεταπολίτευσης, ανέλαβε την πρωθυπουργία στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας. Στις εκλογές της 17ης Νοεμβρίου 1974 που ακολούθησαν έλαβε μέρος ως ηγέτης του νεοσύστατου κόμματος της Νέας Δημοκρατίας. Σε αυτή την εκλογική αναμέτρηση το κόμμα του εξασφάλισε πλειοψηφία 220 εδρών και ο Κ. σχημάτισε και πάλι κυβέρνηση. Τον Νοέμβριο του 1977 η Νέα Δημοκρατία αναδείχθηκε ξανά πρώτο κόμμα στις εκλογές και το νέο κυβερνητικό σχήμα ορκίστηκε με πρωθυπουργό τον Κ. Βασικό μέλημά του, στο πλαίσιο της νέας κυβερνητικής του θητείας, ήταν η εξασφάλιση της αμυντικής ετοιμότητας της χώρας καθώς και η ενίσχυση της θέσης της στη διεθνή κοινότητα. Στις 12 Ιουνίου 1975 υπέβαλε το ελληνικό αίτημα για την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, υποστηρίζοντας ότι η ενσωμάτωση της Ελλάδας στην Ευρώπη θα συντελούσε καθοριστικά στην παγίωση των δημοκρατικών θεσμών και στην οικονομική και κοινωνική εξέλιξη της χώρας. Ο Κ. είχε επηρεαστεί ιδιαίτερα, ως προς τη διατύπωση αυτών των απόψεων, από τη φιλική σχέση που διατηρούσε με τον Ζισκάρ ντ’ Εστέν (πρόεδρο της Γαλλίας, 1974-81). Τελικά, τον Δεκέμβριο του 1978 αποφασίστηκε η ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα και στις 28 Μαΐου 1979 υπογράφηκε στο Ζάππειο η συνθήκη ένταξης. Το 1980 ο Κ. έθεσε υποψηφιότητα για το αξίωμα του προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας και, μετά την εκλογή του από τη Βουλή, ανέλαβε καθήκοντα (Μάιος 1980 - Μάρτιος 1985). Επανεξελέγη στο ύπατο αξίωμα στις 4 Μαΐου 1990 και αποχώρησε οριστικά το 1995. Σήμερα λειτουργεί το Ίδρυμα Κωνσταντίνου Καραμανλή, το οποίο συστάθηκε με δωρεές ιδιωτών, συγγενών και φίλων του (1983). Σκοπός του ιδρύματος, που φιλοξενεί εκτός από το προσωπικό αρχείο του Κ. και άλλες αρχειακές συλλογές, είναι η διαφώτιση των ιστορικών γεγονότων των τελευταίων πενήντα ετών, καθώς επίσης η συνολική μελέτη του έργου του Κ. Η υπογραφή της πλήρους ένταξης της Ελλάδας στην ΕΟΚ το 1979, από τον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή, στο Ζάππειο (φωτ. από την έκδ. «100+1 χρόνια Ελλάδα»). Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής διετέλεσε πρόεδρος της δημοκρατίας κατά τις περιόδους 1980-85 και 1990-95. Η ορκωμοσία του Κωνσταντίνου Καραμανλή ως προέδρου της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας (Ιούλιος 1974) από τον αρχιεπίσκοπο Σεραφείμ, παρουσία του Φαίδωνα Γκιζίκη (1974, φωτ. από την έκδ. «100+1 χρόνια Ελλάδα»).